8ωρο: Ανεξέλεγκτη φαίνεται πως οδεύει η κατάσταση στις ώρες εργασίας των εργαζομένων αφού έχει χαθεί εντελώς η έννοια του 8ωρου και άλλοι δουλεύουν περισσότερο και άλλοι λιγότερο.
Σύμφωνα με έρευνα σε 160 χώρες το 1/3 των εργαζομένων δουλεύει περισσότερο από 48 ώρες την εβδομάδα και το 1/5 λιγότερο από 35 ή και 30 ώρες…
Άγνωστη είναι η έννοια του οκταώρου σε τουλάχιστον το 50% του εργατικού δυναμικού παγκοσμίως, με ορισμένους να δουλεύουν πολύ περισσότερο και άλλους αρκετά λιγότερο από 40 ώρες την εβδομάδα, όπως προκύπτει από σχετική έρευνα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).
Βάσει στοιχείων από 160 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, οι ώρες εργασίας έφτασαν πιο κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα πριν την πανδημία, αγγίζοντας συγκεκριμένα το 2019 τις 43,9 ώρες κατά μέσον όρο (με τους άνδρες να εργάζονται 46,2 ώρες την εβδομάδα και τις γυναίκες 40,5 ώρες).
8ωρο: Απίστευτα τα ευρήματα
Ειδικότερα, για το ένα τρίτο των εργαζομένων η εργασιακή εβδομάδα αποτελείται από τουλάχιστον 48 ώρες, ενώ το ένα πέμπτο εργάζεται part time ή λιγότερο από 35 ώρες την εβδομάδα. Αξίζει να αναφερθεί πως είναι πιθανότερο οι γυναίκες να έχουν συντομότερο ωράριο.
«Παρότι το μεγάλο εργασιακό ωράριο μειώθηκε ελαφρώς στην αρχή της πανδημίας και το μικρό ωράριο κάπως αυξήθηκε, και τα δύο αυτά φαινόμενα επανέρχονται στα επίπεδο προ πανδημίας μέχρι το τέλος του 2020», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έρευνα.
Ώρες εργασίας κατά μέσον όρο σε 160 χώρες
Η «κατάργηση» του οκτάωρου: Οι μισοί εργαζόμενοι είτε δουλεύουν πάρα πολύ είτε πολύ λίγο-1
Λιγότερες από 40 ώρες την εβδομάδα
Στην Ευρώπη οι εργαζόμενοι δούλεψαν λιγότερο από κάθε άλλη περιοχή που εξετάστηκε, δηλαδή 37,2 ώρες (40,1 ώρες οι άνδρες και 33,8 ώρες οι γυναίκες).
Το αποτέλεσμα βασίζεται σε δύο μετρήσεις. Πρώτον, βάσει των εκτιμήσεων της Eurostat το ΑΕΠ των χωρών της Ε.Ε. συρρικνώθηκε κατά 11,4% το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο, ενώ στο ίδιο διάστημα η απασχόληση συρρικνώθηκε κατά μόλις 2,7%. Ωστόσο, η μείωση της εργασίας ανάλογα με τις δεδουλευμένες ώρες ήταν πολύ μεγαλύτερη, ιδίως λόγω των υγειονομικών περιορισμών.
Ειδικότερα, στην Ελλάδα το δεύτερο τρίμηνο του 2020 η απασχόληση με βάσει τις δεδουλευμένες ώρες μειώθηκε κατά σχεδόν 30% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Επίσης ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2020 καταγράφηκε μείωση της τάξης του 18% περίπου.
8ωρο: Ανάπτυξη εργασίας στην Ε.Ε. σε δεδουλευμένες ώρες
Η «κατάργηση» του οκτάωρου: Οι μισοί εργαζόμενοι είτε δουλεύουν πάρα πολύ είτε πολύ λίγο-2
Δεύτερον, σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση της Eurofound τον Απρίλιο του 2020, σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες δήλωσαν ότι μειώθηκε το ωράριό τους σε σχέση με την περίοδο πριν την επέλαση της πανδημίας.
Το ποσοστό αυτό ήταν μικρότερο σε αντίστοιχη δημοσκόπηση του Ιουνίου του ίδιου έτους. Μικρότερες ήταν οι μεταβολές στα ωράρια για όσους μπορούσαν να τηλεργαστούν, οι οποίοι μάλιστα ήταν πιθανότερο να δουν αύξηση άνω των 40 ωρών παρά μείωση στο ωράριό τους.
Αντιθέτως, οι κλάδοι στους οποίους μειώθηκαν περισσότερο οι ώρες το 2020, εν μέρει λόγω της πανδημίας ήταν στο εμπόριο και τη φιλοξενία (52%), καθώς και στις κατασκευές (52%).
Επίσης στον τομέα των μεταφορών (48%), στον τομέα της βιομηχανίας (47%), στην εκπαίδευση (36%), στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (30%), στη γεωργία (24%), στην υγεία (23%) και τέλος στη δημόσια διοίκηση (21%). Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. για όλους όλους του κλάδους ανήλθε στο 37%.
Τέλος, μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις χώρες υπό εξέταση παρατηρούνται σε ό,τι αφορά τη μερική απασχόληση (λιγότερο από 35 ώρες την εβδομάδα και σε ορισμένες χώρες λιγότερο από 30 ώρες). Συγκεκριμένα για την περίοδο 2018-2019, στην Ελλάδα λίγο περισσότερο από το 20% των εργαζομένων δήλωνε πως εργάζεται με σχέση μερικής απασχόλησης. Όπως όμως διευκρινίζει η έρευνα της ILO:
«Μόνο το συντομότερο ωράριο δεν φαίνεται να λύνει τα ζητήματα ισορροπίας εργασίας – ζωής για όσους έχουν μη παραδοσιακά προγράμματα εργασίας, ενώ ο έλεγχος σχετικά με τον προγραμματισμό των εργασιακών ωρών είναι επίσης σημαντικός».
8ωρο: Τι προβλέπει η εγκύκλιος υπερωρίες, απολύσεις και εργασία την Κυριακή
Σε άμεση εφαρμογή τίθεται το ελαστικό ωράριο εργασίας μαζί με το νέο πλαφόν στις υπερωρίες.
Η εγκύκλιος που εξέδωσε σήμερα το υπουργείο Εργασίας δίνει διευκρινήσεις για την πολυσυζητημένη διευθέτηση του χρόνου εργασίας η οποία παρέχει τη δυνατότητα τετραήμερης εργασίας την εβδομάδα μετά από αίτηση του εργαζόμενου ενώ παράλληλα ρυθμίζονται τα διαλείμματα, η υπερεργασία και οι υπερωρίες ενώ κατοχυρώνεται ρητά το 8ωρο.
Επιπλέον επέρχονται αλλαγές στο δίκαιο των απολύσεων με την διεύρυνση της λίστας των περιπτώσεων απόλυσης που θεωρούνται άκυρες , επιτρέπεται σε περισσότερους κλάδους η λειτουργία την Κυριακή ενώ εξισώνονται οι εργατοτεχνίτες με τους υπαλλήλους αλλαγή που επιφέρει ακόμα και διπλασιασμό της αποζημίωσης για τους πρώτους.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας:
«Επιβεβαιώνεται για όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους εργασίας και όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας των 40 ωρών εβδομαδιαίως για κάθε εργαζόμενο με εξαρτημένη σχέση εργασίας. Για 5θήμερη εβδομάδα εργασίας το πλήρες συμβατικό ωράριο είναι το 8ωρο ημερησίως και για 6ήμερη εβδομάδα το πλήρες ωράριο είναι έξι ώρες και σαράντα λεπτά ημερησίως.
Στο πλαίσιο διευθέτησης του χρόνου εργασίας παρέχεται η δυνατότητα 4ημερης πλήρους απασχόλησης διάρκειας 40 ωρών εβδομαδιαίως και 10 ωρών ημερησίως, ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου. Δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των 10 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών εβδομαδιαίως που κατανέμεται σε 4ήμερη βάση.
Εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση ή δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία με συλλογική σύμβαση, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας που προβλέπεται στο νόμο 1892/1990, μπορεί να εφαρμοστεί κατόπιν αιτήματος του εργαζόμενου, με ατομική συμφωνία.
Στην περίπτωση αυτή…
ο εργοδότης εξετάζει υποχρεωτικά τα αιτήματα εργαζομένων για σύναψη ατομικής συμφωνίας και προς διευκόλυνση των μερών, μπορεί να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους αφενός τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση και αφετέρου τα πεδία των κατά περίπτωση επιχειρησιακών του αναγκών για την εφαρμογή συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας.
Ο εργοδότης υποχρεώνεται να υποβάλει τη συμφωνία για διευθέτηση του χρόνου εργασίας στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», προκειμένου να διευκολύνονται οι έλεγχοι που θα αποτρέπουν τυχόν καταστρατήγηση της νομοθεσίας.
Από την έναρξη λειτουργίας του αναβαθμισμένου ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και μετά, το πρόγραμμα εργασίας που αποτυπώνει το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας μετά από αίτηση του εργαζόμενου, θα καταγράφεται και θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας.
Σημειώνεται επίσης ότι ενδεχόμενη καταγγελία της σύμβασης εκ μέρους του εργοδότη λόγω μη υποβολής αιτήματος του εργαζόμενου για διευθέτηση, θεωρείται άκυρη.
Εξάλλου, σε περίπτωση απόλυσης ή παραίτησης του εργαζόμενου πριν την έναρξη της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος θα αποζημιωθεί για τις επιπλέον ώρες που εργάστηκε με τα ωρομίσθια που ισχύουν για υπερεργασία και υπερωρία (δηλαδή προσαύξηση 20% για υπερεργασία, 40% για υπερωρία, 120% για παράνομη υπερωρία). Το διάλειμμα θα χορηγείται μετά από 4 ώρες εργασίας (αντί για 6 που ίσχυε πριν) και θα έχει ανώτατο όριο τα 30 λεπτά την ημέρα.
Με τον τρόπο αυτό όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο αφενός καθίστανται ευνοϊκότερες οι προϋποθέσεις για την χορήγηση του διαλείμματος στους εργαζόμενους και αφετέρου αποφεύγονται καταχρηστικές πρακτικές όπως η χορήγηση μεγάλης διάρκειας διαλείμματος (π.χ. 1 ώρα ημερησίως), με αντίστοιχη επιμήκυνση του χρόνου εργασίας με τις ίδιες απολαβές. Παράλληλα, αποσαφηνίζεται ότι ο χρόνος του διαλείμματος δεν αποτελεί χρόνο εργασίας.
Σε επιχειρήσεις στις οποίες λόγω της φύσης
και της έντασης της εργασίας απαιτείται η χορήγηση διαλείμματος μεγαλύτερης διάρκειας των 30 λεπτών, αυτή είναι δυνατή στο πλαίσιο της διαβούλευσης, μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργαζομένων. Καθιερώνεται ενιαία διακοπή χρονικής διάρκειας τουλάχιστον 3 ωρών για τους εργαζόμενους που απασχολούνται κατά πλήρες ημερήσιο, αλλά διακεκομμένο ωράριο.
Επιτρέπεται στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης να παρέχουν, εφόσον συμφωνούν, εργασία πέρα από τη συμφωνημένη και σε ώρες που δεν είναι συνεχόμενες με το ωράριό τους, με προσαύξηση 12% επί της αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα, όπως ίσχυε άλλωστε και μέχρι σήμερα.
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ήδη ότι σε περίπτωση που η επιπλέον εργασία ζητείται να παρασχεθεί σε ωράριο συνεχόμενο του μερικού ωραρίου, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να την παράσχει την επιπλέον εργασία, εκτός εάν η άρνησή του δεν αντίκειται στην καλή πίστη.
Σε κάθε περίπτωση ισχύει ανώτατο όριο που είναι μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζόμενου.
Το όριο των επιτρεπόμενων υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες το χρόνο και μέχρι 3 ώρες ημερησίως σε όλους τους κλάδους της οικονομίας ενώ παράλληλα ισχύει η διάταξη (άρθρο 6 του Π.Δ. 88/1999) σύμφωνα με την οποία ο χρόνος εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών, τις 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών και της υπερεργασίας.
Οι υπερωρίες αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40 %.
