ATM: Αρχίζουν και… εξαφανίζονται από διάφορες περιοχές. Τι έχει συμβεί στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα.
Στο βωμό της μείωσης των λειτουργικών τους εξόδων οι τράπεζες συνεχίζουν να θυσιάζουν πολλά ΑΤΜ που διατηρούν στη χώρα προκαλώντας την αγανάκτηση των πολιτών.
Όπως προκύπτει, η μείωση των αυτόματων μηχανημάτων έχει κάνει πολύ δύσκολη την καθημερινότητα των κατοίκων, όχι τόσο στα αστικά κέντρα, όσο σε απομακρυσμένες περιοχές και νησιά.
Πριν μόλις 11 χρόνια, το 2012, υπήρχαν 6.655 ΑΤΜs σε όλη τη χώρα και 3.448 τραπεζικά υποκαταστήματα. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι συνεχείς μειώσεις συρρίκνωσαν το δίκτυο, φτάνοντας το 2022 σε 5.788 ΑΤΜs και 1.400 τραπεζικά καταστήματα.
Πρόκειται για μία μείωση της τάξης του 63%, κατά 867 μεμονωμένα ΑΤΜs και περίπου 2.048 υποκαταστήματα. Πρόβλημα που, αν και δεν επηρεάζει τους κατοίκους των μεγάλων πληθυσμιακών κέντρων, έχει στερήσει πολλά από όσους ζουν στην υπόλοιπη χώρα.
ΑΤΜ: Μπαίνει στο… περιθώριο η περιφέρεια
Τα αναπτυξιακά σχέδια των τραπεζών που προβλέπουν μείωση του λειτουργικού κόστους, με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, τις κάνουν να επενδύουν όλο και περισσότερο στις μεγάλες πόλεις, βάζοντας σε δύσκολη θέση τους πελάτες τους στην περιφέρεια.
Όλο και περισσότερα χωριά και κωμοπόλεις μένουν με ένα ή και κανένα αυτόματο μηχάνημα συναλλαγών, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να διανύσουν αρκετά χιλιόμετρα για να πραγματοποιήσουν ακόμα και απλές εργασίες, όπως ανάληψη ή πληρωμή λογαριασμών.
Η λύση που αντιπροτείνουν οι τέσσερις συστημικές είναι η στροφή στη διαδικτυακή τραπεζική (Web Banking), που αν και έρχεται με πολλές διευκολύνσεις και καλές προσφορές, δεν είναι εύκολο να γίνει μέρος της καθημερινότητας όλων των πολιτών, ειδικά των μεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχουν πρότερη εμπειρία με τα ηλεκτρονικά μέσα, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».
Ακόμα όμως και σε περιοχές που έχει απομείνει ένα και μοναδικό αυτόματο μηχάνημα, πολύ συχνά οι βλάβες και η εξάντληση των μετρητών το καθιστούν άχρηστο μέχρι την επισκευή ή τον εφοδιασμό του. Πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλά μικρότερα νησιά της χώρας, κυρίως τους θερινούς μήνες. Όμως δεν είναι μόνο οι επιπλέον δυσκολίες που αντιμετωπίζει η νησιωτική Ελλάδα.
Δεν αντιλαμβάνονται σε όλα τα σημεία το πρόβλημα
Τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου δείχνουν ότι οι περισσότεροι πολίτες πιστεύουν ότι είναι εύκολη η ανάληψη μετρητών από τα ΑΤΜs ή φυσικά καταστήματα τραπεζών στην περιοχή όπου ζουν. Συνολικά για την Ελλάδα περίπου το 60% δηλώνει ότι βρίσκει πολύ εύκολη την πρόσβασή τους σε ΑΤΜs ή φυσικά καταστήματα, το 35% μάλλον εύκολη, το 9% μάλλον δύσκολη και μόλις το 3% πολύ δύσκολη. Όμως είναι αυτό το 11% που κυρίως ζει στην περιφέρεια που αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Περίπου 1.000.000 Eλληνες πολίτες και επισκέπτες που δεν μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση στους λογαριασμούς τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Eνωσης Τραπεζών, η μείωση των ΑΤΜs δεν είναι ανάλογη με τη συρρίκνωση των τραπεζικών καταστημάτων την τελευταία δεκαετία, εάν ληφθεί το σύνολο των ΑΤΜ. Διότι τα online ΑΤΜs μειώνονται καθώς βρίσκονται μέσα ή έξω από τα καταστήματα.
Μπορεί πολλά καταστήματα να κλείνουν, όμως ΑΤΜs ανοίγουν και μέσα σε άλλους χώρους όπως τα πολυκαταστήματα ή μεγάλες επιχειρήσεις που χρειάζονται μετρητά. Το πρόβλημα με τα τελευταία είναι ότι δεν είναι πάντα προσβάσιμα όλο το 24ωρο.
Υπερβολική συρρίκνωση
Το θέμα έχει αναδείξει και η ΟΤΟΕ, που αν και αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη της διαδικτυακής τραπεζικής έχει μειώσει τα δίκτυα καταστημάτων σε όλη την Ευρώπη, επισημαίνει ότι στην Ελλάδα έχουμε υπερβολική συρρίκνωση και υποστελέχωση του κλάδου.
Σύμφωνα με τους τραπεζοϋπαλλήλους η υπερβολική συρρίκνωση στη χώρα μας δεν οφείλεται τόσο στην τεχνολογική πρόοδο, αλλά κυρίως σε ακραίες επιλογές συρρίκνωσης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, με κύριο στόχο την περικοπή κόστους και όχι την καλύτερη εξυπηρέτηση της πελατείας. Οι πολιτικές αυτές ενισχύθηκαν μέσα στην πανδημία και συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Ποιες περιοχές έχουν μείνει χωρίς τράπεζα
Δήμος Νομός και Αρ. Κατοίκων
Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας 11.737
Επιδαύρου Αργολίδας 8.115
Νικολάου Σκουφά Αρτας 12.753
Κεντρικών Τζουμέρκων Αρτας 6.178
Γεωργίου Καραϊσκάκη Αρτας 5.780
Ερυμάνθου Αχαΐας 8.877
Αλιάρτου Βοιωτίας 10.887
Παρανεστίου Δράμας 3.907
Ηρωικής Νήσου Κάσου Δωδεκανήσου 1.084
Βιάννου Ηρακλείου 5.563
Ζίτσας Ιωαννίνων 14.766
Δωδώνης Ιωαννίνων 9.693
Βορείων Τζουμέρκων Ιωαννίνων 5.714
Λίμνης Πλαστήρας Καρδίτσας 4.635
Ορεστίδος Καστοριά 11.802
Κιλελέρ Λάρισας 20.854
Τεμπών Λάρισας 13.712
Αβδήρων Ξάνθης 19.005
Μύκης Ξάνθης 15.540
Σκύδρας Πέλλας 20.188
Αρριανών Ροδόπης 16.577
Εμμανουήλ Παππά Σερρών 14.664
Πύλης Τρικάλων 14.343
Δωρίδος Φωκίδας 13.627
Off-site ATMs: Ποια τα σενάρια που εξετάζονται
Τις επιλογές τους γύρω από την «αξιοποίηση» των off-site ATMs, των μηχανημάτων αυτόματων συναλλαγών, δηλαδή, που λειτουργούν εκτός τραπεζικών καταστημάτων, μελετούν οι τράπεζες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια βρίσκονται σε μία διαρκή αναζήτηση εξεύρεσης τρόπων για την περαιτέρω μείωση του λειτουργικού τους κόστους.
Πρόκειται για περισσότερα από 3.350 ATMs που είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία – από πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ μέχρι νοσοκομεία και απομακρυσμένες περιοχές ανά την Ελλάδα, καλύπτοντας τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας – τα οποία, λαμβάνοντας υπόψη και τις χαμηλές χρεώσεις επί των συναλλαγών, αποδεικνύονται εξαιρετικά κοστοβόρα για τις τράπεζες.
Όπως εξηγούν στο newmoney αρμόδιες πηγές, μολονότι οι όποιες συζητήσεις βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο, μιας και πρόκειται για μία μάλλον σύνθετη διαδικασία, εντούτοις οι τράπεζες – συστημικές, αλλά και μικρότερες – βολιδοσκοπούν το ενδεχόμενο της πώλησης είτε κατά μόνας είτε από κοινού.
«Η κάθε τράπεζα έχει τη στρατηγική της. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως δεν θα μπορούσε να ληφθεί μία συλλογική απόφαση, για την αξιοποίηση των συγκεκριμένων μηχανημάτων από σύσσωμο το χρηματοπιστωτικό σύστημα», σημειώνουν χαρακτηριστικά, αφήνοντας να εννοηθεί πως μία τέτοια κίνηση θα μπορούσε – στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό – να δεσμεύσει τους υποψήφιους επενδυτές αφενός, για τη συνέχιση της λειτουργίας των ATMs και δη, σε σημεία που εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες των πολιτών και αφετέρου, για τη συγκράτηση των τιμών.
Ως προς τη διαδικασία, αυτή θα μπορούσε να προσομοιάζει με εκείνη που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της πώλησης του τομέα του acquiring των καρτών, δηλαδή, με εισφορά του δικτύου σε νέα εταιρεία και τη διατήρηση ενός ποσοστού από τις τράπεζες.
Αυτός είναι ο «χάρτης» των off-site ATM
Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), συνολικά το δίκτυο των off site ΑΤΜs αριθμούσε στα τέλη του 2021 3.353 σημεία έναντι 2.575 μηχανημάτων εντός τραπεζών και συγκεκριμένα:
1.206 από την Τράπεζα Πειραιώς (293 στον Νομό Αττικής, 86 στον Νομό Θεσσαλονίκης και 827 στην υπόλοιπη Επικράτεια).
826 από την Εθνική Τράπεζα (341 στον Νομό Αττικής, 61 στον Νομό Θεσσαλονίκης και 424 στην υπόλοιπη Επικράτεια).
670 από την Alpha Bank (239 στον Νομό Αττικής, 53 στον Νομό Θεσσαλονίκης και 378 στην υπόλοιπη Επικράτεια).
577 από τη Eurobank (176 στον Νομό Αττικής, 35 στον Νομό Θεσσαλονίκης και 366 στην υπόλοιπη Επικράτεια).
20 από την Attica Bank (οκτώ στον Νομό Αττικής, τρία στον Νομό Θεσσαλονίκης και εννέα στην υπόλοιπη Επικράτεια).
14 από την Παγκρήτια Τράπεζα ανά την Επικράτεια.
Επτά από την HSBC στον Νομό Αττικής.
10 από την Optima Bank (πέντε στον Νομό Αττικής και πέντε στην υπόλοιπη Επικράτεια).
23 από τις Συνεταιριστικές Τράπεζες ανά την Επικράτεια.
Όπως προκύπτει και από τον πίνακα, τη μερίδα του λέοντος των off site ΑΤΜs κατέχουν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, λειτουργώντας σήμερα 3.279 μηχανήματα έναντι 2.738 πριν από μία πενταετία (1.127 από Πειραιώς, 670 από ΕΤΕ, 489 από Alpha Bank και 452 από Eurobank).
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας (ΟΤΟΕ), πάντως, από το 2010 ο συνολικός αριθμός των ATMs έχει μειωθεί κατά 33,3%, ενώ πλέον αντιστοιχούν 63,87 μηχανήματα ανά 100.000 κατοίκους έναντι 80,43 την αρχή της οικονομικής κρίσης (μείωση 20,6%), όταν στην Ευρωζώνη το επίμαχο στοιχείο διαμορφώνεται σε 105,2.
