Μετρητά “τέλος” σύμφωνα με τον κόσμο στην Ελλάδα. Ποια κίνηση των πολιτών επιβεβαιώνει τα όσα γράφονται.
Προτίμηση στις ηλεκτρονικές και ψηφιακές μεθόδους πληρωμής δείχνουν σιγά σιγά οι Έλληνες.
Τα μετρητά που μέχρι πρότινος αποτελούσαν τον πιο δημοφιλή τρόπο πληρωμών ξεθωριάζουν σε σχέση τουλάχιστον με το πλαστικό ή το ψηφιακό χρήμα.
Αυτό προκύπτει από πρόσφατη έρευνα της Focus Bari, οποία πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο σε δείγμα 1001 ατόμων.
Όπως φαίνεται, οι Έλληνες καταναλωτές προτιμούν συστηματικά κατά μέσο όρο 1.9 διαφορετικούς τρόπους για να πληρώνουν τις αγορές τους, με τον πρωταρχικό να είναι η χρεωστική κάρτα από ελληνική τράπεζα (την προτιμά το 49% του δείγματος) και με δεύτερο πιο δημοφιλή να είναι τα μετρητά (40%). Μάλιστα το 16% αυτών προτιμά συστηματικά να χρησιμοποιεί για τις πληρωμές του την χρεωστική κάρτα που έχει καταχωρήσει στο κινητό του, ενώ ένα ακόμα 15% χρησιμοποιεί τα ψηφιακά πορτοφόλια (Google Pay, Apple Pay, κλπ.).
Ασχέτως του τι χρησιμοποιούν συστηματικά, οι Έλληνες καταναλωτές έχουν πλέον εξοικειωθεί και με τους πολλαπλούς τρόπους πληρωμής που έχουν στη διάθεσή του. Όπως επισημαίνει η έρευνα, γνωρίζουν κατά μέσο όρο 6,8 τρόπους πληρωμής με πιο γνωστούς τα μετρητά, την χρεωστική κάρτα (πλαστικό), την ηλεκτρονική μεταφορά χρημάτων, την πιστωτική κάρτα (πλαστικό), την προπληρωμένη κάρτα, τη χρεωστική αλλά και την πιστωτική κάρτα στο κινητό, τα ψηφιακά πορτοφόλια (Google Pay, Apple Pay), τις κάρτες της Revolut αλλά και το Payzy της Cosmote.
Από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους κατά μέσο όρο 3,9 τρόπους πληρωμής με τα μετρητά στην κορυφή (78%), και την χρεωστική κάρτα(67%) ή την ηλεκτρονική μεταφορά χρημάτων(72%) να κλείνουν την πρώτη τριάδα. Ωστόσο το γεγονός ότι το 33% δηλώνει ότι χρησιμοποιεί χρεωστική κάρτα στο κινητό ή κάποιο ψηφιακό πορτοφόλι είναι ένα ακόμα σαφές δείγμα ότι το smartphone αποτελεί βασικό κομμάτι των συναλλαγών ενός σημαντικού αριθμού καταναλωτών.
Μάλιστα, η χρήση του τρόπου πληρωμής εξαρτάται κι από την φύση της συναλλαγής όπως αποδεικνύει η έρευνα. Για παράδειγμα ο πιο δημοφιλής τρόπος πληρωμής στο σούπερ μάρκετ είναι η χρεωστική κάρτα (πλαστικό) με 49% και ακολουθούν με 36% τα μετρητά. Στην περίπτωση των λογαριασμών, στην κορυφή είναι η ηλεκτρονική μεταφορά χρημάτων (44%), την οποία προτιμούν και για τις συνδρομές (30%).
Τι γίνεται με το ψηφιακό νόμισα; Θα καταργηθούν τα μετρητά;
Η κουβέντα για τη μεγάλη αλλαγή έχει ανοίξει και σε λίγους μήνες αναμένεται νέο νόμισμα στην ΕΕ.
Ένα νέο νόμισμα έρχεται το φθινόπωρο στη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών και όχι μόνο εκτοπίζονται μια για πάντα την χρήση μετρητών.
Το ψηφιακό ευρώ αναμένεται να δώσει λύσεις στις συναλλαγές των χρηστών όπως οι off-line πληρωμές όταν δεν υπάρχει ισχυρή συνδεσιμότητα, οι μεταφορές χρημάτων από άτομο σε άτομα θα διατίθεται μέσω εφαρμογών των τραπεζών…
Κάπου στα τέλη του Οκτωβρίου φέτος, το Ευρωσύστημα θα αποφασίσει αν τελικά θα ξεκινήσει η διαδικασία έκδοσης ψηφιακού ευρώ ή όχι.
Η τελική απόφαση θα ληφθεί το φθινόπωρο, έπειτα από μια διετή περίοδο διερεύνησης, ανάλογα με τη σκοπιμότητα και την αποδοχή που θα είχε ένα ψηφιακό νόμισμα, ως σταθερή βάση για ασφαλείς ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Η ιδέα της δημιουργίας ψηφιακού νομίσματος (Central Bank Digital Currency – CBDC) με εκδότη την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βασίζεται στη λογική της δυνατότητας κάθε Ευρωπαίου πολίτη να χρησιμοποιεί παράλληλα με τα μετρητά του ένα νέο ηλεκτρονικό μέσο πληρωμών, εύκολο και ασφαλές.
Θα μπορούσε δυνητικά να λειτουργεί μέσα από μία χρεωστική κάρτα ή μια εφαρμογή στο κινητό (mobile app), που ήδη έχουν ενεργοποιήσει τράπεζες με έδρα την ΕΕ.
Προς τον σκοπό αυτόν, ακόμη και αν η τελική απόφαση για την έκδοση δεν έχει ληφθεί (η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ έχει βάλει το θέμα στην ατζέντα του Οκτωβρίου), εκπονούνται έρευνες σχετικά με τη χρησιμότητα ενός ψηφιακού νομίσματος (CBDC) και τα χαρακτηριστικά που ενδεχομένως θα διέθετε.
Με βάση τη νέα, τρίτη κατά σειρά, έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για το ψηφιακό ευρώ, που δημοσιεύθηκε χθες, προέκυψαν κάποια συμπεράσματα που αφορούν τα χαρακτηριστικά του πιθανού «ψηφιακού πορτοφολιού».
Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής, τρία είναι τα κυρίαρχα σημεία τα οποία ενδιαφέρουν συναλλασσόμενο κοινό αλλά και τράπεζες:
Ψηφιακό ευρώ: Διαθέσιμο αρχικά μόνο εντός της ζώνης του ευρώ.
Το ψηφιακό ευρώ δυνητικά θα είναι διαθέσιμο αρχικά σε κατοίκους, εμπορικές επιχειρήσεις και κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ.
Η διάθεση του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να γίνει μέσα από τις εφαρμογές που έχουν ήδη οι ευρωπαϊκές τράπεζες, καθώς βέβαια και μέσω της αντίστοιχης εφαρμογής του Ευρωσυστήματος, που προσφέρει ένα εναρμονισμένο σημείο εισόδου για βασικές λειτουργίες πληρωμής που παρέχονται από PSP.
Οι λεγόμενες offline συναλλαγές, δηλαδή οι πληρωμές εκτός σύνδεσης, καθώς και αυτές που ολοκληρώνονται από άτομο σε άτομο, θεωρούνται ιδιαίτερα αποτιμημένες (high value) σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ .
Μετρητά: Κατά την περίοδο σχεδιασμού του ψηφιακού νομίσματος…
ομάδες εργασίας υπό την ευθύνη της ΕΚΤ αναπτύσσουν διάφορες επιλογές και σενάρια. Αν και σε πρώτη φάση, όπως προαναφέρθηκε, πρόσβαση θα έχουν μόνο οι πολίτες της Ευρωζώνης και αυτοί υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούν λογαριασμό σε τράπεζα της ζώνης του ευρώ ή σε Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών (PSP), υπάρχουν σκέψεις για το πώς θα επεκταθούν οι συναλλαγές εκτός Ευρωζώνης.
Όπως προκύπτει, με βάση την τελευταία έκθεση της ΕΚΤ, το συναλλασσόμενο κοινό από επιλεγμένες τρίτες χώρες θα μπορούσε επίσης να έχει πρόσβαση, ανάλογα με τους κανόνες προσβασιμότητας που θα καθοριστούν στο νομοθετικό πλαίσιο -αλλά, σε κάθε περίπτωση, σε μεταγενέστερες εκδόσεις (όχι από την αρχή).
Η έκθεση προβλέπει, επίσης, την πιθανή παροχή διατραπεζικών λειτουργιών με άλλα ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών εκτός της ζώνης του ευρώ. Την ίδια στιγμή, το Διοικητικό Συμβούλιο προτείνει επίσης ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να διανεμηθεί μέσω PSPs (πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών), όπως ορίζεται στην οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών (PSD2).
Ο σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να προσαρμοστεί, ανάλογα με τις ανάγκες, για να συμμορφωθεί με το νομικό πλαίσιο που θα υιοθετήσουν οι Ευρωπαίοι συν-νομοθέτες.
Μετρητά: Τι έδειξε σχετική μελέτη της ΕΚΤ
Τα πορίσματα για την περίοδο Δεκέμβριος 2022 – Ιανουάριος 2023
Σύμφωνα μάλιστα με τα ευρήματα μιας ποιοτικής μελέτης που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΚΤ, η οποία επικεντρώθηκε στις απόψεις των πολιτών για τα ποια θα ήταν τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ενός πιθανού ψηφιακού πορτοφολιού, προέκυψε ότι οι περισσότεροι που συμμετείχαν στην έρευνα ενδιαφέρθηκαν να δοκιμάσουν μερικές από τις δυνατότητες του ψηφιακού πορτοφολιού που παρουσιάστηκαν.
Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι η υπηρεσία μεταφοράς χρημάτων από άτομο σε άτομο -διαθέσιμη σήμερα σε όλη τη ζώνη του ευρώ- θεωρείται απαραίτητο χαρακτηριστικό για ένα ψηφιακό πορτοφόλι.
Επίσης, οι πληρωμές εκτός σύνδεσης (offline), που επί του παρόντος δεν είναι ευρέως διαθέσιμες, θεωρούνται επίσης χρήσιμη υπηρεσία όταν, για παράδειγμα, κάποιος έχει περιορισμένη συνδεσιμότητα.
Οι συμμετέχοντες εκτίμησαν τα εργαλεία διαχείρισης budget και τις πληρωμές υπό όρους, συμπεριλαμβανομένης της πληρωμής κατά την παράδοση και την πληρωμή ανά χρήση.
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από ομάδες εργασίας που εστίασαν σε συγκεκριμένα σημεία και σε συνεντεύξεις σε βάθος. Πραγματοποιήθηκε σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2022 έως τον Ιανουάριο του 2023.
Στους συμμετέχοντες περιλαμβάνονται
το ευρύ κοινό,
άτομα με γνώσεις τεχνολογίας,
μικροί και μεγαλύτεροι έμποροι και λιανοπωλητές και
άτομα με περιορισμένη πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες ή στο Διαδίκτυο.
Πανέτα: «Δέσμευση ότι το ψηφιακό ευρώ θα ήταν κατάλληλο σε μια ψηφιακή οικονομία»
«Εκτιμούμε πολύ τις απόψεις και τις ανάγκες των Ευρωπαίων συμπολιτών μας. Τους ακούμε.
Το σχέδιο για το ψηφιακό ευρώ είναι για τους λαούς της Ευρώπης», δήλωσε το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ Φάμπιο Πανέτα, ο οποίος προεδρεύει της ειδικής ομάδας υψηλού επιπέδου (Task Force) για το ψηφιακό ευρώ.
«Το Ευρωσύστημα έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα ήταν κατάλληλο για τον σκοπό του σε μια ψηφιακή οικονομία.
Τα ευρήματα από τις μελέτες θα τροφοδοτήσουν την απόφασή μας για το μέλλον αυτού του σχεδίου, που αναμένεται να ληφθεί το φθινόπωρο», κατέληξε.
Ισχυρή εξάρτηση των Ελλήνων μισθωτών
Ενισχύεται το μερίδιο των πληρωμών με ηλεκτρονικό τρόπο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών αγορών. Ωστόσο, τα μετρητά παραμένουν κυρίαρχα. Η πανδημία πάντως επιτάχυνε τις καταστάσεις.
Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη στάση των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τις πληρωμές, τα μετρητά χρησιμοποιήθηκαν για το 59% των συναλλαγών στα σημεία πώλησης του 2022, έναντι 72% το 2019.
Τα μετρητά είναι το δημοφιλέστερο μέσο για πληρωμές μικρής αξίας σε καταστήματα και για συναλλαγές από άτομο σε άτομο. Το 60% θεωρεί σημαντικό να έχει τα μετρητά ως επιλογή πληρωμής.
Τα στοιχεία για τη χώρα μας δείχνουν πρόοδο αλλά και έναν φόβο ιδιαίτερα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (συνταξιούχους π.χ.) για τις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Συγχρόνως καταγράφουν πως οι Έλληνες λαμβάνουν πολλαπλάσιο τμήμα του εισοδήματός τους έναντι των Ευρωπαίων σε μετρητά, στοιχείο το οποίο αποτελεί από μόνο του εμπόδιο για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Σε σύγκριση με το 2019 η χρήση μετρητών έχει μειωθεί, αναφέρει η μελέτη της ΕΚΤ. Τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου: Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία. Μετρούμενο με βάση την αξία, το μερίδιο των πληρωμών σε μετρητά έχει ωστόσο παρουσιάσει και αύξηση σε ορισμένες χώρες της Ζώνης του Ευρώ.
Οι ανέπαφες πληρωμές με κάρτα σε POS αυξήθηκαν από το 41% του συνόλου των πληρωμών το 2019 σε 62% το 2022 στη Ζώνη του Ευρώ.
Η αλλαγή στις συνήθειες ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων χωρών της Ζώνης του Ευρώ. Η Κύπρος ήταν η χώρα όπου οι ανέπαφες πληρωμές είχαν το υψηλότερο μερίδιο επί των συνολικών πληρωμών με κάρτα το 2022 (88%), ακολουθούμενη από τη Σλοβακία (84%) και την Ελλάδα (84%).
Όσον αφορά την αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με ανέπαφες πληρωμές σε σύγκριση με τη συνολική αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με κάρτες, το μερίδιο των ανέπαφων πληρωμών αυξήθηκε από 27% σε 50%. Η Ελλάδα και η Φινλανδία ήταν οι μόνες χώρες που είδαν το μερίδιο στην αξία των ανέπαφων συναλλαγών να μειώνεται, υποχωρώντας από 75% σε 69% και 36% σε 35% αντίστοιχα.
