Φυσικό αέριο: Ορατό κίνδυνο διατρέχουν όσοι χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για τη θέρμανσή τους το χειμώνα, καθώς ο διεθνής οργανισμός ενέργειας κατέληξε ότι θα υπάρξει έλλειψη του εν λόγω καυσίμου για το 2023.
Η μη άμεση λήψη μέτρων για την επάρκεια της ενέργειας στην Ευρώπη από την Κομισιόν έχει ήδη δημιουργήσει χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, το οποίο μπορεί να φθάσει έως και 30 δισ. κυβικά μέτρα.
Η αδυναμία των 27 ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταλήξουν σε μία κοινή δέσμη αποφάσεων και ενεργειών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας, έχει προκαλέσει εκνευρισμό στους πολίτες και ανησυχία στους διεθνείς οργανισμούς.
Στόχος της Κομισιόν είναι να διασφαλιστεί η επάρκεια των ενεργειακών αποθεμάτων για την Ευρώπη και η αποσυμπίεση των τιμών.
Φυσικό αέριο: Ορατός ο κίνδυνος
Ωστόσο, η αναβλητικότητα στις λήψη των αποφάσεων και οι διαφωνίες που δεν επιλύονται μεταξύ των εταίρων, προκάλεσε την αντίδραση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, ο οποίος προειδοποίησε την Ευρώπη ότι διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να μείνει χωρίς φυσικό αέριο το 2023.
Ο χρόνος λοιπόν, δείχνει να εξαντλείται, στις Βρυξέλλες όμως δεν δείχνουν να… ιδρώνουν. Οι εκτιμήσεις του ΙΕΑ, ωστόσο, δεν δικαιολογούν την… άνεση των Ευρωπαίων ηγετών γενικότερα, αλλά και ιδιαίτερα των επιτροπών που έχουν αναλάβει να παρουσιάσουν προτάσεις.
«Όταν εξετάζουμε τις τελευταίες τάσεις και πιθανές εξελίξεις στις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, βλέπουμε ότι η Ευρώπη πρόκειται να αντιμετωπίσει μια ακόμη πιο σημαντική πρόκληση τον επόμενο χειμώνα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν άμεση δράση για να επιταχύνουν τις βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση και να επιταχύνουν την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αντλιών θερμότητας – και άλλα βήματα για τη διαρθρωτική μείωση της ζήτησης αερίου.
Αυτό είναι απαραίτητο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, την ευημερία των πολιτών και των βιομηχανιών της και τη μετάβασή της στην καθαρή ενέργεια», δήλωσε ο Εκτελεστικός Διευθυντής του IEA, Φατίχ Μπιρόλ.
Φυσικό αέριο: «Το κενό αντιστοιχεί…»
Η ανάλυση του κορυφαίου οργανισμού στον κόσμο για τον ενεργειακό τομέα που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη αναφέρει ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα χάσμα προσφοράς-ζήτησης έως και 30 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου για την αναπλήρωση των αποθεμάτων αερίου το 2023, εάν η Ρωσία σταματήσει όλες τις παραδόσεις.
«Το κενό θα μπορούσε να αντιστοιχεί σχεδόν στο μισό αέριο που απαιτείται για την πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων στο 95% της χωρητικότητας, μέχρι την έναρξη της περιόδου θέρμανσης 2023-24», πρόσθεσε ο οργανισμός.
Ο οργανισμός που παρέχει αναλύσεις και συστάσεις πολιτικής για την παγκόσμια ενέργεια είπε ότι είναι «πολύ απίθανο» η Ρωσία να παραδώσει άλλα 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το 2023 – το ποσό που εκτιμά ότι θα παραδώσει η Ρωσία το 2022 – προειδοποιώντας ότι «οι ρωσικές παραδόσεις στην Ευρώπη θα μπορούσαν να σταματήσει εντελώς».
Γιατί πέφτουν τώρα οι χονδρεμπορικές τιμές του φυσικού αερίου;
Μόλις πριν από δύο μήνες, τέλη Αυγούστου, η τιμή του φυσικού αερίου στις αγορές κατέρριπτε νέο ρεκόρ, σκαρφαλώνοντας στα 346 ευρώ ανά μεγαβατώρα στα προθεσμιακά συμβόλαια στο ολλανδικό Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων (Title Transfer Facility), εικονικό σημείο διαπραγματεύσεων και συναλλαγών φυσικού αερίου.
Από τότε η χονδρική τιμή του φυσικού αερίου βρίσκεται σε καθοδική πορεία. Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας η τιμή έπεσε κάτω από το ψυχολογικό όριο των 100 ευρώ και διαμορφώθηκε στα 95 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή 9,5 λεπτά ανά κιλοβατώρα.
Για την πτώση των τιμών υπάρχουν πολλοί λόγοι. Ο φόβος για προβλήματα στην ενεργειακή επάρκεια το χειμώνα δεν είναι πλέον τόσο έντονος όσο μερικούς μήνες νωρίτερα.
Στην δυτική Ευρώπη οι θερμοκρασίες είναι αρκετά ήπιες για την εποχή και οι προβλέψεις μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου κάνουν λόγο για θερμοκρασίες γύρω στους 15 βαθμούς. Κατά συνέπεια η θέρμανση σε σπίτια και επιχειρήσεις περιορίζεται, προς το παρόν, στο ελάχιστο.
Παράλληλα η Γερμανία, ο μεγαλύτερος πελάτης φυσικού αερίου στην ΕΕ, κατάφερε να γεμίσει τις δεξαμενές φυσικού αερίου ήδη στο 97% και μάλιστα πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι αναμένονταν.
Ας σημειωθεί ότι η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου, μετά τον τερματισμό λειτουργίας του αγωγού Nord Stream, έχει δώσει κίνητρο σε πολλούς παρόχους να μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο σε ευρωπαϊκά λιμάνια, ανεβάζοντας σημαντικά την προσφορά LNG.
Το γεγονός αυτό εξηγεί εν μέρει γιατί το Βερολίνο είναι διστακτικό έναντι ενός πλαφόν στην τιμή φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ενδεικτικό ότι μπροστά στα λιμάνια της Ισπανίας, η οποία διαθέτει τις μεγαλύτερες δεξαμενές φυσικού αερίου στην ΕΕ, δεξαμενόπλοια LNG σχηματίζουν ουρές περιμένοντας να ξεφορτώσουν.
Οι λογαριασμοί των νοικοκυριών θα μειωθούν σε δεύτερο χρόνο
Σημαντικό μήνυμα για την εκτόνωση της τεταμένης κατάστασης στην αγορά φυσικού αερίου στέλνουν και οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, οι οποίοι παρά το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμα καταλήξει σε συγκεκριμένες αποφάσεις, όπως έχει οραματιστεί η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, καλλιεργούν προσδοκίες για μια αποφασιστική κρατική παρέμβαση στην αγορά με αποτέλεσμα την πτώση των τιμών. Θετικά αποτιμάται επίσης ότι οι χώρες-μέλη σχεδιάζουν κοινές αγορές φυσικού αερίου.
Από τα τέλη Αυγούστου έχει μειωθεί παράλληλα και η τιμή του ρεύματος, η οποία έχει ήδη επίδραση στα νέα συμβόλαια των νοικοκυριών. Η πτώση της χονδρεμπορικής τιμής φυσικού αερίου ή του ηλεκτρικού ρεύματος θα φθάσει ωστόσο σε δεύτερο χρόνο στους λογαριασμούς των νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Θετικά συμπεράσματα εξάγουν και οι οικονομολόγοι για την πορεία της οικονομίας από την πτώση στις τιμές του φυσικού αερίου.
Η ιδιωτική τράπεζα Berenberg αναμένει ότι ο κίνδυνος έλλειψης φυσικού αερίου θα προκαλέσει μεν ύφεση στη Γερμανία και την υπόλοιπη Ευρώπη. Θεωρεί ωστόσο ότι η ύφεση θα είναι πιο περιορισμένη, λόγω της καθοδικής πορείας των τιμών φυσικού αερίου.
Η Ευρώπη στρέφεται στο Αζερμπαϊτζάν για φυσικό αέριο, με το Μπακού να θέτει όρους
Την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια και αναζητά νέες εναλλακτικές λύσεις, το Αζερμπαϊτζάν εμφανίζεται ως μια αξιόπιστη ενεργειακή πηγή.
Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζονται ευρωπαίοι εξιωματούχοι, που υπέγραψαν με το Μπακού συμφωνία τον Ιούλιο του 2022 για διπλασιασμό των προμηθειών φυσικού αερίου σε 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027.
Η Αζέρικη πλευρά όμως θέλει ανταλλάγματα και διαβεβιώσεις οτι η ΕΕ θα παραμείνει πιστή στη συμφωνία και μετά το 2027 απαιτώντας νέες επενδύσεις στους αγωγούς του και μακροπρόθεσμα συμβόλαια αγοράς.
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, η συμφωνία με το Μπακού, είναι μια από τις πολλές που υπέγραψε η ΕΕ για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου, ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, εν μέσω φόβων για σημαντικές ελλείψεις το χειμώνα.
Τι ζητούν οι Αζέροι
Όμως η επέκταση του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου (SGC) μήκους 3.500 χιλιομέτρων από την Κασπία στην Αδριατική, για τη μεταφορά Αζέρικου αερίου, απαιτεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και συμβόλαια για τις ευρωπαϊκές εταιρείες οι οποίες πρέπει να δεσμευτούν οτι θα αγοράζουν το φυσικό αέριο και μετά το 2027, σύμφωνα με τον Ελνούρ Μαμαντόβ, υφυπουργό Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν.
