Καταθέσεις: Έκρηξη των καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων διεγράφη για το έτος 2022 αγγίζοντας τα 190 δισ. ευρώ θυμίζοντας εποχές προ μνημονίων.
Συγκεκριμένα, τον μήνα Δεκέμβριοι οι καταθέσεις παρουσίασαν αύξηση τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα των κρατικών ενισχύσεων και του Δώρου Χριστουγέννων, των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα.
Εντυπωσιακή αύξηση που ενδεχομένως να προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ σε επίπεδο συστήματος κατέγραψε η καταθετική βάση τον περασμένο Δεκέμβριο, διευρύνοντας τις καθαρές εισροές της περυσινής χρονιάς στη ζώνη των 9 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα μήνα που παραδοσιακά τα υπόλοιπα νοικοκυριών και επιχειρήσεων κινούνται έντονα ανοδικά.
Καταθέσεις: Απίστευτο…
Η καταβολή του Δώρου Χριστουγέννων στους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα, οι πληρωμές αγροτικών επιδοτήσεων και λοιπών κρατικών έκτακτων και μη επιχορηγήσεων, αλλά και η πάγια τακτική των επιχειρήσεων λόγω του κλεισίματος της χρήσης να τηρούν ρευστότητα στους λογαριασμούς τους, οδήγησε και εφέτος στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Με αυτά τα δεδομένα, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων έφτασαν στο τέλος του 2022 μία ανάσα από τα 190 δισ. ευρώ, επιστρέφοντας στα επίπεδα που βρίσκονταν στα μέσα του 2011, στο ξεκίνημα της ελληνικής οικονομικής κρίσης.
Σε σύγκριση πάντως με το 2021 ο ρυθμός ανόδου επιβραδύνθηκε. Σε εκείνο το 12μηνο η αύξηση είχε ξεπεράσει τα 16,7 δισ. ευρώ, ενώ το 2020 είχε ανέλθει σε 20,1 δισ. ευρώ.
Τραπεζικές πηγές κάνουν λόγο για αναμενόμενη εξέλιξη. Όπως εξηγούν, τη διετία 2020 – 2021 η κρατική στήριξη, στο πλαίσιο των πανδημικών μέτρων ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, έφτασε τα 40 δισ. ευρώ περίπου, αποτελώντας καταλύτη για την αύξηση των υπολοίπων.
Πέρυσι, οι εισροές σε καταθετικούς λογαριασμούς προήλθαν κατά κύριο λόγο από την πιστωτική επέκταση, την ανάπτυξη, που έδωσε ώθηση στην απασχόληση και επέδρασε θετικά στο εισόδημα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από τις δαπάνες ξένων τουριστών που τροφοδότησαν τις εργασίες σε πλήθος κλάδων γύρω από το τουριστικό οικοσύστημα.
Οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν ότι η αύξηση των υπολοίπων θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη εάν νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν είχαν επιβαρυνθεί από την άνοδο του ενεργειακού κόστους και την έκρηξη του πληθωρισμού στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1990.
Καταθέσεις: Τι θα συμβεί το 2023
Σημειώνεται ότι το 2022 ήταν η 6η συνεχόμενη χρονιά ενίσχυσης των καταθετικών υπολοίπων. Σε αυτό το διάστημα η άνοδός τους έχει ξεπεράσει τα 66 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 54 δισ. ευρώ εισέρρευσαν στο τραπεζικό σύστημα από το 2019 και ύστερα.
Για το 2023 έμπειρο τραπεζικό στέλεχος εκτιμά ότι η αύξηση των υπολοίπων θα επιβραδυνθεί περαιτέρω στα επίπεδα των 6 – 7 δισ. ευρώ.
Αυτό θα είναι αποτέλεσμα των ακόλουθων παραγόντων:
– Της μείωσης του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ από το 6% στο 3% ή και χαμηλότερα
– Της επιβράδυνσης της πιστωτικής επέκτασης λόγω τόσο της ανόδου στο κόστος δανεισμού, όσο και της επαρκούς ρευστότητας που διαθέτουν οι επιχειρήσεις μετά τη μεγάλη αύξηση των δανειακών υπολοίπων το 2022
– Της αύξησης των τοποθετήσεων σε αμοιβαία κεφάλαια, που θα μπορούσαν ανάλογα με το κλίμα στις αγορές να φτάσουν τα 1,5 δισ. ευρώ έναντι περίπου 500 εκατ. ευρώ πέρυσι.
– Της διατήρησης του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα
Στον αντίποδα, στήριξη στα μεγέθη θα προσφέρουν:
– Η αναμενόμενη καλή πορεία του τουριστικού κλάδου, όπως προκύπτει από τα πρώτα στοιχεία για τις κρατήσεις από το εξωτερικό
– Η συνέχιση της ανόδου της απασχόλησης, καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης παρά την υποχώρησή τους θα παραμείνουν σε ικανοποιητικά επίπεδα
– Η υλοποίηση μεγάλων ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, πολλές από τις οποίες θα εκκινήσουν τους επόμενους μήνες, στο πλαίσιο και των εκταμιεύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Καταθέσεις: «Τσίμπησαν» τα επιτόκια στις προθεσμιακές – Μηδενικά στο ταμιευτήριο
Στον αντίποδα των δανείων που αναγκαστικά είδαν άνοδο επιτοκίων, ήρθε η απάντηση από τον χώρο των καταθέσεων, με τις πρώτες κινήσεις να καταγράφονται κατά περίπου 0,20% στις προθεσμιακές καταθέσεις (που για μεγάλα ποσά ή διάρκειες ξεπέρασαν τη μία ποσοστιαία μονάδα και ακόμη παραπάνω).
Λίγες μέρες πριν την πρώτη για τη νέα χρονιά σύσκεψη μεταξύ του υπουργού Οικονομίας, Χρ. Σταϊκούρα και των τραπεζιτών (που σύντομα αναμένεται να μπει στην ατζέντα των ραντεβού τους), ο τραπεζικός τομέας αναρτά τα νέα τιμολόγια υπηρεσιών και προϊόντων του.
Αισθητά υψηλότερα είναι πλέον τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων
, μολονότι παραμένουν σαφώς χαμηλότερα από τον πληθωρισμό.
Πλέον, μεταξύ των συστημικών τραπεζών, μπορεί κανείς να βρει αποδόσεις της τάξης ακόμη και του 1% για προθεσμιακές καταθέσεις 12μηνης διάρκειας, αρκεί να διαθέτει μεγάλα ποσά, της τάξης των 100.000 ευρώ και πάνω.
Για μικρότερα ποσά, από 20.000 και άνω, οι ονομαστικές αποδόσεις κυμαίνονται από 0,3% έως και 0,7%, ανάλογα με την τράπεζα, τη διάρκεια της προθεσμιακής κατάθεσης αλλά και κάποια εξειδικευμένα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά.
Υψηλότερα είναι τα επιτόκια που προσφέρουν οι μη συστημικές τράπεζες, καθώς μπορούν να φτάσουν ακόμη και το 1,3% για μεγάλα ποσά και 12μηνη διάρκεια. Εκεί που όμως γίνονται πιο ανταγωνιστικές είναι στα καταθετικά προϊόντα που απευθύνονται σε μικρότερα βαλάντια.
Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν προθεσμιακές καταθέσεις που προσφέρουν ονομαστικές αποδόσεις της τάξης του 0,5%, ξεκινώντας ακόμη και από το πρώτο ευρώ.
Μεγάλη διαφορά με τον πληθωρισμό
Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, τα «μπινελίκια» του Υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα φαίνεται ότι έπιασαν τόπο, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προχώρησαν σε μικρές αλλά σταθερές αυξήσεις των επιτοκίων τις τελευταίες εβδομάδες, μετά και τη μεταξύ τους συνάντηση.
Προσθέτουν εντούτοις ότι ακόμη και σε αυτά τα επίπεδα, η «ψαλίδα» μεταξύ των καταθέσεων προθεσμίας και του πληθωρισμού παραμένει ιδιαίτερα υψηλή, καθώς ο τιμάριθμος για το Δεκέμβριο διαμορφώθηκε στο 7,2%.
Αντίστοιχα υψηλή είναι η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και δανεισμού, τόσο στη στεγαστική πίστη όσο και στην επιχειρηματική, καθώς το κόστος του χρήματος για νοικοκυριά αλλά και ιδιώτες διαμορφώνεται πέριξ του 5%.
Έρχονται και νέες αυξήσεις
Σε κάθε περίπτωση, τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα δούμε και νέα άνοδο στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, καθώς η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει το βασικό επιτόκιο του ευρώ κατά επιπλέον 50 Μονάδες Βάσης στις αρχές Φεβρουαρίου.
Γεγονός που θα οδηγήσει τις τράπεζες να μετακυλήσουν ένα μέρος της αύξησης αυτής στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων. Ξεκαθαρίζουν πάντως ότι οι καταθέτες δεν θα πρέπει να περιμένουν η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ να μεταφερθεί αυτούσια στις αποδόσεις των καταθέσεων, αλλά να «περάσει» μονάχα ένα μικρό κομμάτι.
Μηδενικά επιτόκια στο ταμιευτήριο
Την ίδια στιγμή πάντως, μεγάλοι χαμένοι είναι οι καταθέτες ταμιευτηρίου –οι οποίοι και αποτελούν την πλειονότητα των αποταμιευτών, τουλάχιστον σε αριθμό.
Και αυτό γιατί, παρά τις αυξήσεις των επιτοκίων του ευρώ, τα επιτόκια στο ταμιευτήριο παραμένουν μηδενικά ή στην καλύτερη περίπτωση διαμορφώνονται κάτω από το 0,10%.
Αυτό σημαίνει ότι η «ψαλίδα» μεταξύ των αποδόσεων που (δεν) παίρνουν και του πληθωρισμού διευρύνεται συνεχώς και η πραγματική αξία των χρημάτων τους απομειώνεται σταθερά.
Μάλιστα, και σε αντίθεση με τις προθεσμιακές καταθέσεις, αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει όσο και αν ανεβαίνουν τα επιτόκια του ευρώ, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
